|
16/02/2019
Voor de eerste keer hebben wetenschappers, onder wie een Vlaamse entomoloog, de wereldwijde insectensterfte in kaart gebracht. Hun analyse van 73 bestaande studies, van Australië en China tot Amerika en Europa, schetst een schrikwekkend beeld. In enkele decennia kan 40 procent van de soorten verdwijnen. "De laatste 25 tot 30 jaar is het totale insectenbestand wereldwijd met 2,5 procent per jaar afgenomen. Het gaat dus heel erg snel”, zegt onze landgenoot Kris Wyckhuys in de krant De Morgen.
Op verschillende plekken in de wereld is de achteruitgang van het insectenbestand al aangetoond. De grootste zorg ontstond na een onderzoek in Duitsland. Daar bleken de insectenvallen, die jaarlijks in natuurgebieden worden uitgezet, jaar na jaar leger te zijn. In een kwarteeuw tijd bleek zo 75 procent van de totale populatie aan vliegende beestjes geslonken. Het was onder meer deze vaststelling die Kris Wyckhuys, een Belgische bio-ingenieur en insectdeskundige, deed beslissen om een allesomvattende review te maken.
Samen met een collega heeft de man 73 bestaande studies bekeken, van Australië en China tot Amerika en Europa. "We zijn zeer gealarmeerd", zegt Wyckhuys aan de krant De Morgen terwijl hij de cijfers overloopt. 40 procent van de soorten blijkt in groten getale verminderd te zijn. 33 procent is met uitsterven bedreigd. Het wordt tijd dat de mensen dat beseffen, vindt Wyckhuys. "Ze zijn veel te weinig bezig met het lot van de mug of de teek of de wesp. Voor de meesten zijn dat vooral vervelende organismen, een soort van venijn." Volstrekt onterecht. "Insecten liggen aan de basis van het wereldwijde ecosysteem. Ze zijn vooral heel erg nuttig. Ze bestuiven en recycleren, zijn de natuurlijke vijanden van plaagdieren als bladluizen en rupsen. Ze zorgen voor balans."
Als de vliegende, kruipende en zwemmende diertjes straks verloren gaan, dan zitten we volgens hem met een gigantisch probleem. "We kunnen echt niet zonder.” De natuur zal door de afname van het aantal insecten een pak verarmen. Maar ook de mens zal lijden. Welke problemen wij in de toekomst kunnen krijgen, hangt af van het soort van insect dat verdwijnt. "Vlinders zijn bekende bestuivers", zegt Thomas Merckx, bioloog aan UCLouvain. Vlinders maar ook wespen, kevers, bijen en vliegen zijn mee verantwoordelijk voor de bestuiving van onze fruit- en groenteteelt. "Mestkevers recycleren dan weer de mest die zoogdieren op de grond laten vallen. De nutriënten, die planten gebruiken om te groeien, komen dankzij hen in de bodem terecht."
Wyckhuys heeft het over een waterval van problemen. Dat komt omdat insecten zelf voedselbronnen zijn voor dieren hoger in de keten. Denk aan vleermuizen, vogels, spinnen, vissen. De beschuldigende vinger mogen we naar onszelf richten, stellen de onderzoekers. Het zijn de overpopulatie en de overconsumptie die de hoofdoorzaken zijn. "We zijn gewoonweg met te veel. En we gaan daarenboven ook nog eens ondoordacht om met de hulpbronnen van de aarde", zegt bioloog Merckx. Veel insecten verliezen hun habitat, omdat we veel wilde natuur opofferen om onze huizen neer te poten en akkers aanleggen om in onze voedselbehoefte te voorzien. "Daar komt bij dat we ons beroepen op intensieve landbouw die veel gebruikmaakt van pesticiden. De insecten die dat gif opnemen, zijn eraan." Volgens Wyckhuys speelt ook de klimaatverandering een rol, maar is dat zeker niet de belangrijkste oorzaak.
Bron: Vilt.be
01/03/2019
Wereldwijd zijn de visbestanden gemiddeld gedaald met 4.1%, en in sommige regio’s zelfs tot 35% door het warme zeewater, blijkt uit een internationale studie in Science.
Vis is steeds belangrijker geworden als voedselbron voor de groeiende wereldbevolking, met name in kustgebieden en ontwikkelingslanden, waar ze zelfs goed is voor de helft van de dierlijke eiwitconsumptie. Wereldwijd werken ook meer dan 56 miljoen mensen in de sector.
20/03/2019
Klimaatverandering bedreigt vele vogels. Bekend is de mismatch tussen de insectenpiek en de aankomst van trekvogels. Door het warmere weer zijn ook de insecten vroeger. Te vroeg voor trekvogels uit Afrika om er hun jongen mee te voeren. Al Gore refereerde er in zijn An Inconvenient Truth uit 2006 al aan. Nota bene op basis van Nederlands onderzoek naar bonte vliegenvangers.
Dan schuiven die vogels toch gewoon naar het noorden op, zou je denken? Dat gebeurt inderdaad, maar voor veel soorten gaat de temperatuurstijging te snel. Zij kunnen zich onvoldoende aanpassen. Ook vogels hoog in de bergen, of in Arctische gebieden lijden onder het verdwijnen van het leefgebied waar ze perfect op zijn aangepast. Visetende zeevogels verliezen hun 'visgronden', omdat vissen naar andere gebieden trekken door de opwarming van de zeeën. Zeevogels in het Verenigd Koninkrijk doen het slecht door een combinatie van overbevissing en het opschuiven van zandspiering naar het noorden.
Het is niet alleen klimaatverandering waar vogels mee moeten omgaan. De veranderingen komen bovenop de vernietiging en overexploitatie van hun leefgebieden. Dat zijn het soort activiteiten die op zichzelf vaak ook weer bijdragen aan klimaatverandering, zo als ontbossing en intensieve landbouw.
De hardnekkige klimaatontkenners uitgezonderd realiseert iedereen zich dat er iets moet gebeuren. Energietransitie, de overgang naar duurzame energie, lijkt een van de oplossingen. Maar vogelbescherming wil ervoor waken dat die transitie tot gevolg heeft dat natuur en vogels juist nog verder onder druk komen te staan. Klinkt misschien vreemd, maar dat gevaar is groot. In Rusland, Brazilië en Canada wordt grootschalig bos gekapt voor 'duurzame' energiecentrales. Windturbines en zonneparken komen in natuurgebieden, omdat het goedkope grond is en er daar geen boze burgers uitrukken. Andere oplossingen zijn inderdaad vaak duurder, al is het sterk de vraag wat duur is als het gaat om een leefbare wereld te behouden voor onszelf en komende generaties.
Wereldwijd is de strijd tegen ontbossing een topprioriteit, net als investeringen in bosherstel. Daar profiteert de natuur van en wij allemaal. Maar ook in eigen land kan er veel. Terwijl zonnepanelen op vogelrijke plassen worden gelegd, liggen er duizenden daken maagdelijk bij. Met alleen daken redden we het niet, maar op delen van het boerenland en rond steden zijn er tal van plekken waar je zonne-energie kunt 'winnen' zonder de natuur te schaden.
Eed belangrijk deel van de toekomstige elektriciteit komt van uitgestrekte parken met windturbines op zee. Op de horizonvervuiling na heeft vrijwel geen mens er last van en het waait er meestal stevig. De zeevogels die al worstelen met de gevolgen van de klimaatontwrichting krijgen hier de rekening gepresenteerd. Plaats de turbines op plekken waar weinig vogels zitten! Zeker niet op of direct bij De Bruine Bank of het Friese Front, gebieden in de Noordzee die van levensbelang zijn voor soorten zoals zeekoeten en alken.
Wie er beter over nadenkt, komt tot vele mogelijkheden voor een natuur vriendelijke energietransitie. Zoals het standaard combineren van nestgelegenheid bij de isolatie van gebouwen en het vergroenen van steden. Eentje mag in ieder geval niet ontbreken: het verhogen van het waterpeil in veenweidegebieden. Goed aangepakt verminderen we zo de CO2-uitstoot en creëren we tegelijk leefgebied voor weidevogels.
06/05/2019
Ons natuurlijke erfgoed verdwijnt in een tempo dat we nog nooit eerder hebben gezien volgens het rapport van het Intergovernmental Panel for Biodiversity and Ecosystem Servis (IPBES).
Het internationaal biodiversiteitrapport schets een onfraai beeld van onze natuur. We zijn de fundamenten aan het aantasten van onze economieën, ons levensonderhoud, de voedselveiligheid onze gezondheid en levenskwaliteit in de hele wereld.
Een kwart van de 100.000 geëvalueerde plant- en diersoorten wordt al met uitsterven bedreigd. Oorzaken zijn onder meer de toenemende druk van landbouw en milieu, visserij, jacht en klimaatverandering.
Mensen ruineren de biodiversiteit volgens het rapport op hoofdzakelijk vijf manieren. Ten eerste door bossen, graslanden en andere natuur om te zetten in akkers, steden en wegen waardoor dieren en planten thuisloos raken. Ongeveer driekwart van het landbouwoppervlakte, twee derde van de oceanen en 85% van de moerasgebieden zijn door menselijk toedoen al sterk veranderd. Overbevissing is oorzaak nummer twee : een derde van alle visbestanden staat onder druk door onze consumptiedrift. Ten derde: water- en landvervuiling. Jaarlijks worden 300 tot 400 miljoen ton zware metalen, oplosmiddelen en giftige stoffen in de natuur gedumpt. De plastic vervuiling is sinds 1980 vertienvoudigd.
Klimaatverandering, als gevolg van de fossiele brandstoffen die wij verstoken, maakt de leefomgeving van sommige soorten te heet, te nat of te droog om te overleven. Bijna de helft van de landzoogdieren en een kwart van de vogels heeft daar volgens het rapport al last van. Tenslotte bedriegen invasieve exoten steeds meer planten en dieren die van nature in gebieden leven. Zo maakt 1 invasieve bacterie momenteel het leven van bijna 400 amfibieën soorten zuur.
De conclusie dat het onrustbarend slecht gaat met de natuur, klonk ook al in de jaren 60 van de vorige eeuw. Het boek ‘Silent Spring’ van Rachel Carson, de Club van Rome, het toen net opgerichte Wereld Natuur Fonds: ze verkondigen toen grofweg dezelfde boodschap las het IPBEs nu dik 50 jaar later.
Zelfs in beschermde natuurgebieden gaat de natuur achteruit door alles wat buiten die gebieden gebeurd. Zo zijn de insecten populaties in Duitse beschermde natuurgebieden in minder dan 30 jaar tijd met 76% afgenomen door het gebruik van stikstof, fosfaat en pesticiden in de landbouw om deze natuurgebieden heen.
Van 500.000 tot 1 miljoen van de geschatte 8 miljoen soorten op aarde zou het voortbestaan onzeker zijn.
Het rapport wijst ons erop dat de mens niet kan leven zonder de onschatbare diensten die de natuur ons elke dag verschaft. Zoals medicijnen, insecten die onze gewassen bestuiven, bossen die CO2 opnemen, schoon drinkwater, schone lucht en voedselproductie. Hoelang kunnen we de natuur verzwakken voordat ecosystemen instorten.
We verliezen nu natuur op een schaal en met een snelheid die we niet eerder hebben meegemaakt.
Er wordt gehoopt dat het rapport wereldwijd tot actie leidt. Het is nog niet te laat, maar alleen als we nu actie gaan ondernemen valt het tij nog te keren. Het Wereld Natuur Fonds en andere milieuorganisaties hebben hun hoop gevestigd op een internationaal biodiversiteitakkoord, vergelijkbaar met het klimaatakkoord van Parijs uit 2015. Dat zou volgend jaar gesloten moeten worden op de VN-top over nieuwe biodiversiteitsdoelen in China.
Hopelijk gaat er dan serieuzer mee om dan met de vorige biodiversiteitsdoelen uit 2010. Volgend jaar, als deze afloopt zullen, volgens het IPBES, waarschijnlijk maar vier doelen van de 20 zijn bereikt.
07/05/2019
Dit jaar komen er naar verwachting drie keer zoveel eikenprocessierupsen als in het record jaar 2018.
Maar een tweede soort, de dennenprocessierups is vanuit België in aantocht of al zelfs in Nederland. Deze rups geeft dezelfde overlast maar is veel bedreigender doordat deze rups 1 miljoen brandharen heeft tegen 700 duizend voor de eikenprocessierupsen. De eikenprocessierupsen kwam in de jaren 80 in Nederland mede door de klimaatverandering. De dennenprocessierups volgt nu om dezelfde redenen
07/06/2019
Afrikaanse varkenspest grijpt hevig om zich heen in Azië. Experts verwachten dat 150 tot 200 miljoen varkens zullen sterven of moeten worden afgemaakt.
De ziekte heerst nu in China, Noord-Korea, Vietnam, het Italiaanse eiland Sardinië, Polen, Roemenië, Rusland en Zuid-Afrika.
Het probleem is dat er nog altijd geen vaccin tegen de Afrikaanse varkenspest bestaat. Een virus dat in de jaren 50 vorige eeuw voor het eerst Europa bereikte en dat ook in varkensproducten lang kan overleven.
11/06/2019
571 plantensoorten in het wild zijn in de afgelopen 250 jaar uitgestorven door toedoen van de mens, blijkt dinsdag uit een onderzoek van de Royal Botanic Gardens en de universiteit van Stockholm.
Dit betekent dat het uitsterven van planten in deze periode vijfhonderd keer sneller verliep dan het geval zou zijn zonder toedoen van de mens, meldt de BBC. Deze trend werd nooit eerder zo uitgebreid onderzocht en gedocumenteerd.
Ook constateren de onderzoekers dat van enkele honderden soorten nog zo weinig exemplaren in het wild voorkomen, dat de kans klein is dat deze soorten overleven.
De wetenschappers waarschuwen dat het uitsterven van planten en de gevolgen daarvan ernstig worden onderschat. Als bepaalde planten uitsterven, kan dat verregaande consequenties hebben voor de organismen die van deze planten afhankelijk zijn.
"Het uitsterven van planten is slecht nieuws voor alle soorten op aarde", stelt onderzoeker Eimear Nic Lughadha van de Royal Botanic Gardens. "Dus ook voor de mens. Wij zijn ook afhankelijk van flora. Daarom is het van groot belang te weten welke soorten zijn verdwenen, zodat we beschermingsprogramma's kunnen opzetten."
Het is de tweede noodkreet op het gebied van flora in korte tijd. In een groot VN-rapport werd vorig maand gemeld dat de komende tientallen jaren een miljoen planten- en diersoorten dreigen uit te sterven door toedoen van de mens.
De destructie van natuur, zoals bijvoorbeeld het kappen van regenwoud, is even bedreigend als de opwarming van de aarde, zo stelt het Intergouvernementeel Platform voor Biodiversiteit en Ecosysteemdiensten (IPBES).
Vooral ontbossing en landbouw zijn grote factoren in de afbraak van het ecosysteem. Ook visserij en jacht zetten de natuur onder druk.
Volgens de wetenschappers zou het versnelde tempo waarin een groot deel van de geschatte acht miljoen plant- en diersoorten verdwijnt, kunnen leiden tot massa-extinctie. Dit zou de eerste massale uitsterving zijn sinds het uitsterven van de dinosaurussen.
22/07/2019
Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten luiden de noodklok omdat de aanhoudende droogte de natuur "onherstelbare schade toebrengt", schrijft het NRC. Diverse zeldzame dieren- en plantensoorten hebben het moeilijk.
Op de Sallandse Heuvelrug zou een "dramatische daling" te zien zijn van het aantal kamsalamanders, heikikkers en meerdere soorten libellen. Door het droogvallen van beken komen er steeds minder vissen als de beekprik voor in het oosten en zuiden van het land. Daarnaast loopt het aantal vlinders sterk terug.
De droogte zou voor de natuur de "druppel zijn die de emmer doet overlopen", nadat landschappen de laatste tientallen jaren al leden onder bijvoorbeeld verdroging en ontwatering voor de landbouw.
Het NRC kreeg bevestiging binnen van kennisorganisatie Ravon dat het slecht gaat met toch al zeldzame vissoorten als de beekprik en elrits. De dieren kunnen alleen overleven in kwalitatief goed water, iets wat er door de droogte amper was.
"Vorig jaar waren populaties nipt gered, dit had het jaar van herstel moeten zijn", aldus vissenonderzoeker Arthur de Bruin van Ravon.
Volgens de Vlinderstichting zijn er de afgelopen jaren "extreem lage aantallen" vlinders gesignaleerd. "Met name veenvlinders en de kleine vos hebben het moeilijk", aldus directeur Titia Wolterbeek. Ze wil echter niet vaststellen dat die terugval alleen door de droogte is veroorzaakt.
23/07/2019
Zo hebben het zuidwesten en de oostelijke helft van Nederland voor het tweede opeenvolgende jaar te kampen met grote droogte. In de Achterhoek zijn al beregeningsverboden van kracht. Vooral dennenbomen en jonge berken hebben veel last van het weer van dit moment. Ook andere jonge bomen en heideplanten kunnen niet goed bij het benodigde water komen. De bomen en planten laten hun blad vallen of sterven af. Dit komt bovenop de grote schade die vorig jaar al in de natuur is aangericht. Vooral op hoger gelegen zandgronden is die schade inmiddels duidelijk zichtbaar.
De extreme droogte zorgt ervoor dat het Twentsche landschap en ander aanzicht krijgt. Fijnsparren leggen momenteel massaal het loodje. Er komt loofhout voor in de plaats zoals veldesdoorns en lindes deze bomen hebben namelijk een beter overlevingskans op zandgrond. Naaldbomen verliezen niet hun blad maar verdampen heel het jaar door water. Door de droogte wordt de kamsalamander op de Sallandse Heuvelrug ook met uitsterven bedreigt. Poelen drogen namelijk op.
Andere gevolgen van het warme weer in Nederland zijn dat er nieuwe soorten insecten en andere exotische diertjes in Nederland komen. Jaren geleden begon dit al met bij voorbeeld de teken, die tegenwoordig in het middelpunt van de belangstelling staan vanwege de ziekte van Lyme, en sinds kort ook een nieuwe bacteriesoort. De knut bracht de blauwtong in Nederland en de kastanjemineermot valt de paardenkastanjes aan, samen met een andere bacterie. Vrijwel alle paardenkastanjes in Nederland zijn om die reden al jarenlang ziek. Dit komt bovenop die Iepen die door Iepziekte al vrijwel geheel uit het Nederlandse landschap zijn verdwenen. En de essen die het sinds een aantal jaren erg zwaar hebben en in grote aantallen afsterven.
Feitelijk past het weer van nu niet meer bij de natuur die we in Nederland hebben. En zit er niets anders op dan te accepteren dat die natuur in de komende jaren steeds sneller zal gaan veranderen. Misschien moeten we onze ogen in het zuiden van Frankrijk maar eens wat beter de kost geven, om te zien hoe Nederland op tijd van duur wordt. Want dat het anders wordt, staat wel vast.
04/10/2019
Het zuiden van Roemenië verandert langzaam in een woestijn. 70% van het Roemeense landschap is op dit moment in woestijn aan het veranderen.
14/11/2019
De insecten-apocalyps komt eraan, het wordt de ongemerkte apocalyps genoemd: het aantal insecten neemt wereldwijd in snel tempo af. Meer dan 40 procent van de soorten wordt met uitsterven bedreigd. Wetenschappers zijn bezorgd. “Als deze massa-extinctie doorzet, zijn de gevolgen enorm.”
Dat zegt Dave Goulson, biologieprofessor aan de Britse University of Sussex. Hij werkte mee aan een nieuw rapport over de huidige insecten stand. “Driekwart van onze gewassen is afhankelijk van insecten. Veel soorten kunnen niet meer groeien. We zullen in de toekomst geen dingen als aardbeien meer hebben. We kunnen geen 7,5 miljard mensen voeden zonder insecten.
De wetenschapper laat weten dat we er zelf wat aan kunnen doen. Insecten leven in onze parken en tuinen. Je kunt met je eigen tuin echt het verschil maken. Een grotere uitdaging is om de landbouw insect vriendelijker te maken. Minderen met pesticiden zou enorm helpen.
Voor wie een tuin heeft adviseert hij om het gras minder te maaien en het onkruid wat meer te laten groeien. Wilde bloemen zijn goed voor bijen, aldus de professor. Plant verder bloemen als lavendel, buddleja en kattenkruid om bijen en vlinders aan te trekken. Ook kan een insectenhotel of vijver helpen. Vermijd pesticiden, raadt de wetenschapper nog aan.
10/12/2029
In Noord-Amerika zijn er na 1970 miljarden vogels verdwenen, ongeveer 30% van het totale aantal individuen. Het betrof vooral twaalf vogelfamilies, waaronder zangvogels als mussen, merels en vinken.
In 1950 waren er in Nederland nog 1400 soorten hogere planten. Sindsdien zijn daarvan 70 soorten uitgestorven en 500 zijn in aantal/oppervlakte ernstig achteruitgegaan. Het aantal broedvogelsoorten is in dezelfde periode met een derde afgenomen.
|
