KNMI 2014 Algemenen veranderingen voor Nederland:
- De temperatuur blijft stijgen.
- Zachte winters en hete zomers komen vaker voor.
- De neerslag en extreme neerslag in de winter nemen toe.
- De intensiteit van extreme regenbuien in de zomer neemt toe.
- Hagel en onweer worden heviger.
- De zeespiegel blijft stijgen.
- Het tempo van de zeespiegelstijging neemt toe.
- De veranderingen in windsnelheid zijn klein.
- Het waait in de winter vaker uit het westen dan uit het oosten.
- Het aantal dagen met mist neemt af en het zicht verbetert verder.
- De hoeveelheid zonnestraling nabij het aardoppervlak neemt licht toe.


KNMI: KNMI’14 vertaalt de onderzoeksresultaten voor het wereldwijde klimaat uit het vijfde klimaatrapport van het IPCC dat in september 2013 verscheen naar Nederland.

Temperatuur
IPCC waarnemingen: In de periode 1880-2012 steeg de wereldgemiddelde luchttemperatuur met ongeveer 0.9°C. In de afgelopen 5 jaar was de stijging veel minder groot, o.a. door natuurlijke variaties in de oceaanstroming. Maar ook in deze periode is de zeespiegel gestegen, is de hoeveelheid warmte in de oceanen toegenomen zijn gletsjers teruggetrokken en is de hoeveelheid sneeuw afgenomen.
KNMI waarnemingen: Nederland is eveneens opgewarmd. Tussen 1901 en 2013 i nam de gemiddelde temperatuur in De Bilt toe met 1.8°C. Het grootste deel van deze toename vond plaats tussen 1951 en 2013. Over het algemeen warmt het land sneller op dan de oceaan. De winters (december,januari en februari) waren zachter doordat de wind vaker uit het westen kwam. De zomers (juni, juli en augustus) waren extra warm door een toename. van de zonnestraling vooral het gevolg van de afgenomen luchtverontreiniging
IPCC toekomst: Bij drie van de vier uitstootscenario's van het IPCC zal de wereldwijde temperatuur aan het einde van de 21ste eeuw meer dan 2°C hoger zijn dan in de pre-industriële tijd (en ongeveer 1.3°C hoger dan in de periode 1981-2010). De opwarming zal per gebied verschillen en relatief groot zijn boven land en in de poolgebieden .
KNMI toekomst: In het warmste scenario neemt het aantal ijsdagen per winter af van zeven in het huidige klimaat tot een rond 2050. In het minst warme scenario komen rond 2050 nog vier ijsdagen per winter voor. De zomer krijgt meer tropische nachten en meer zomerse dagen.

Neerslag
IPCC waarnemingen: Sinds 1901 is de gemiddelde neerslag boven land op de gematigde breedten van het Noordelijk Halfrond toegenomen. Het is redelijk zeker dat de mens heeft bijgedragen aan de toename van de neerslag op de gematigde breedten sinds 1950. Wereldwijd is de hoeveelheid waterdamp in de lucht sinds de jaren1970 toegenomen. Dit is het gevolg van de opwarming, omdat warmere lucht meer vocht kan bevatten.
KNMI waarnemingen: Tussen 1910 en2013 nam de jaarlijkse neerslag in Nederland toe met 26%. Tussen 1951 en 2013 bedroeg de toename 14%. Alle seizoenen behalve de zomer zijn natter geworden.
Het aantal dagen per jaar met ten minste 10mm neerslag in de winter en het aantal dagen per jaar met ten minste 20 mm I neerslag in de zomer nam toe.
Door de toename van de temperatuur is ook de hoeveelheid waterdamp in de lucht toegenomen sinds 1950. Dit verklaart gedeeltelijk de toename van de jaarlijkse hoeveelheid neerslag. Het effect op zware buien is nog groter. Uit waarnemingen blijkt dat bij de meest extreme buien de hoeveelheid neerslag per uur toeneemt met ongeveer 12% per graad opwarming.
IPCC toekomst: Wereldwijd verschilt de verandering van de neerslag als gevolg van de opwarming in de 21te eeuw van gebied tot gebied. Neerslagverschillen tussen natte en droge gebieden en tussen natte en droge seizoenen zullen in het algemeen toenemen.
KNMI toekomst: Er zijn geen aanwijzingen voor een afname van de zomerneerslag. Neerslag extremen nemen in alle scenario’s het hele jaar door toe. Dit is het gevolg van de toename van de hoeveelheid waterdamp in de lucht bij een opwarmend klimaat. Fronten komen vaak voor in de winter en buien in de zomer.

Zeespiegel
IPCC waarnemingen:In de periode 1901-2010 is de wereldgemiddelde zeespiegel gestegen met ongeveer 19 cm. Het gemiddelde tempo van de zeespiegelstijging was 1,1 mm per jaar tussen 1901 en 2010 en 3,2 mm per jaar tussen 1993 en 2010.Iln het noordoosten van de Atlantische Oceaan is de zeespiegelstijging ongeveer gelijk aan de wereldgemiddelde waarde
KNMI waarnemingen: Uit waarnemingen blijkt dat de zeespiegel aan de Nederlandse kust sinds 1900 stijgt met een gemiddeld tempo van 1.8 mm per jaar. Voor de Noordzee is geen duidelijke versnelling zichtbaar in het tempo van stijging die uitstijgt boven de natuurlijke variaties, zoals wel zichtbaar is in het wereldgemiddelde. Dit wordt veroorzaakt doordat de natuurlijke variaties voor de Noordzee, die samenhangen met variaties in de wind veel groter zijn dan voor de wereldgemiddelde zeespiegel.
IPCC toekomst: Het wereldgemiddelde zeeniveau blijft deze eeuw stijgen. Volgens alle IPCC - uitstootscenario's zal het tempo van de zeespiegelstijging zeer waarschijnlijk hoger liggen dan 2.0 mm per jaar, als gevolg van verdere opwarming van de oceaan en massaverlies van gletsjers en ijskappen.
KNMI toekomst: KNMI Scenario’s berekenen voor 2050 een zeespiegelstijging tot 40cm ten opzichte van 1981-2010. Dit komt doordat de ijskappen op Groenland en Antartica sneller smelten. Het uitzetten van het water in de Noordzee is ook meegenomen in de berekeningen. In 2085 zal de zeespiegel aan de Nederlandse kust tussen de 25 – 80cm zijn gestegen.
Noot EL: Is er ook rekening gehouden met de stijging van de grondwater temperatuur ?

Wind en storm
IPCC waarnemingen: In de jaren 1950-1990 is de sterkte van westenwinden toegenomen op de gematigde breedten van het noordelijk halfrond. Deze toename is grotendeels teniet gedaan door recente afnamen. De stormbanen, waarlangs stormen zich ontwikkelen en voortbewegen zijn sinds de jaren 1970 waarschijnlijk naar het noorden verschoven.
KNMI waarnemingen: Boven land zien we sinds de jaren zestig een gestage afname van de windsnelheid en het aantal stormen. Dit lijkt vooralsnog vooral een gevolg van de toenemende bebouwing in Nederland. Hoe meer bebouwing hoe ruwer het landoppervlak en hoe meer de wind afgeremd wordt. Langs de kust daalt de gemeten windsnelheid niet sinds de jaren zestig.
IPCC toekomst: Het aantal stormdepressies op de gematigde breedten zal hooguit enkele procenten veranderen. Er bestaat grote onzekerheid over de mate van verandering van stormbanen en depressies boven Europa. Dit geld ook voor de KNMI.

Zicht en mist
KNMI waarnemingen: Het zicht in Nederland is de afgelopen jaren verbeterd. Het jaarlijkse aantal uren mist, gedefinieerd als minder dan 1 km zicht, is geleidelijk gedaald van ongeveer 500 uur rond 1956 tot ongeveer 200 uur rond 2002. Binnen Nederland bestaan grote regionale verschillen: aan de kust komt momenteel per jaar ongeveer 60 uur minder mist voor dan in het binnenland. De verbetering van het zicht en de afname van mist wordt vrijwel geheel toegeschreven aan de afname van luchtverontreiniging .
KNMI toekomst: In de toekomst verbetert het zicht in Nederland nog verder, maar niet zo sterk als in de laatste 30 jaar. Voor 2050 wordt het aantal uren mist per jaar geschat op 190. Na 2050 is de verdere afname klein.

Hagel en onweer
IPCC: Door gebrek aan metingen en onderzoek is er weinig zekerheid over wereldwijde veranderingen van de frequentie en
Intensiteit van hagel en onweer in de afgelopen decennia.
KNMI toekomst: In Nederland zullen hagel en onweer in de toekomst heviger worden. Meer waterdamp leidt tot meer condensatiewarmte, waardoor de sterkte van verticale bewegingen in wolken toeneemt en het vaker hagelt en onweert, met
grotere hagelstenen. Per graad opwarming neemt het aantal bliksemslagen bij onweer toe met ongeveer 10 tot 15%.

Wolken en zonnestraling
KNMI waarnemingen: Sinds de jaren 1950 is de hoeveelheid bewolking in Nederland niet wezenlijk veranderd. De zonnestraling is vanaf de jaren-80 wel toegenomen, met 9% tussen 1981 en 2013. Deze periode overlapt grotendeels met de referentieperiode voor de scenario's 1981-2010. Een reden voor deze verandering is dat de lucht schoner is geworden en daardoor ook transparanter. De waarnemingen laten ook zien dat de zonnestraling onder bewolkte omstandigheden is toegenomen. Dit suggereert dat wolken transparanter zijn geworden door de verminderde luchtvervuiling.
KNMI toekomst: In de scenario's is sprake van een kleine maar beduidende afname van de bewolking in toekomstige zomers. Dit is het gevolg van frequentere oostenwind. In die scenario's neemt de zonnestraling in de zomer daardoor toe.

Verdamping
KNMI waarnemingen: Potentiële verdamping is de verdamping die optreedt zolang de bodem voldoende water bevat. Tussen 1958 en 2013 nam in De Bilt de potentiële verdamping in de zomer toe met 12%. Dit is berekend met de zogeheten formule van Makkink voor de potentiële verdamping van grasland die ook wordt toegepast in berichten over verdamping voor de agrarische
sector. Meer verdamping is het gevolg van de toename van de temperatuur en de zonnestraling. Deze twee bijdragen zijn vrijwel even groot.
KNMI toekomst: In de scenario’s neemt de potentiële verdamping evenredig toe met de zonnestraling. Daarnaast stijgt de potentiële verdamping afhankelijk van het seizoen met ongeveer 2% voor iedere graad die de temperatuur stijgt.

Droogte
IPCC waarnemingen: Er bestaat weinig zekerheid over wereldwijde veranderingen in het optreden van droogte sinds het midden van de 20ste eeuw.
KNMI waarnemingen: Sinds 1951 komt droogte iets vaker voor in Nederland. Deze trend zet in de toekomst waarschijnlijk door.
Toevoegen: ‘’




In wetenschappelijke kringen bestaat steun voor de opvatting dat door een sterke, wereldwijde opwarming de kans op een ingrijpende, abrupte verandering van het klimaatsysteem toeneemt .
Een klein aantal klimaatmodellen laat zien dat de warme Golfstroom voor 2100 geleidelijk tot stilstand komt. Hierdoor neemt de opwarming van Europa in deze modellen af, met uitzondering van één model waarin de Golfstroom rond 2050 tot stilstand komt en waarbij Europa tijdelijk netto zelfs afkoelt.
Enkele modellen berekenen een abrupte afname van het zeeijs-oppervlak in het Noordpoolgebied, waardoor de temperatuur in dit gebied sterk toeneemt. Dit kan eventueel invloed hebben op stormen in Europa. Een ander effect dat sommige modellen berekenen, is een zeer sterke uitdroging van de bodem in Zuid-Europa. Deze verwoestijning van het Middellandse Zeegebied vergroot de kans op oostenwinden in Nederland, met zeer droge en warme zomers tot gevolg.
Twee andere mogelijke verschijnselen worden in de huidige klimaatmodellen niet, of niet goed, nagebootst.
Het eerste is het instorten van de West-Antarctische ijskap. Deze ijskap verliest momenteel massa doordat in toenemende mate ijs afkalft. Stort de ijskap in, waarvoor nog geen aanwijzingen bestaan, dan kan het massaverlies veel groter zijn dan waarmee rekening is gehouden in de KNMI'14-scenario's voor de zeespiegel.
Een tweede verschijnsel betreft de mogelijkheid dat restanten van tropische orkanen West Europa bereiken. De laatste jaren zien we orkanen relatief vaak in het oosten van de tropische Atlantische oceaan ontstaan, en minder vaak in het Caribische gebied. Veel oostelijke orkanen bewegen noordwaarts en buigen dan af richting West-Europa. De kans op het ontstaan van oostelijke orkanen neemt toe door de wereldwijde opwarming, en daarmee de kans dat restanten van orkanen West Europa bereiken. Nieuwe berekeningen van toekomstig weer met een zeer fijnmazig model van het KNMI bevestigen dit. In Nederland kan het stormseizoen daardoor eerder beginnen en kan de hevigheid van stormen toenemen.

Bron: KNMI’2014 klimaatscenario’s voor Nederland