Hoofdstuk voor hoofdstuk, graad voor graad, gaat Mark Lynas na wat we kunnen verwachten van een almaar warmere planeet. Hij zet als eerste alle wetenschappelijke scenario’s op een rij die de gevolgen van de temperatuurstijging beschrijven en rubriceert ze voor 1, 2, 3, en 4 graden temperatuurstijging. Het is een ontnuchterend verslag. Hierbij een uitgebreider samenvatting mbt. de gevolgen voor de natuur.
Bron: hitte.nu

Eén graad temperatuur stijging

Het regenwoud van Queensland...
Het regenwoud in de Queensland Wet Tropics (Australië) is een werelderfgoed. Het herbergt 700 plantensoorten die nergens anders op aarde te vinden zijn. Het is ook een van de plekken op aarde die het gevoeligst zijn voor klimaatverandering. Een opwarming van slechts 1ºC zal er verwoestende gevolgen hebben. Het regenwoud in Queensland groeit namelijk op heuvelachtig terrein. Deze ondergrond strekt zich uit vanaf het witte strand aan de oceaan, tot op hoogtes van 1.500 meter en soms meer. Veel van de unieke soorten komen alleen boven bepaalde hoogtes voor. Zo tref je er een ringstaartopossum alleen boven 800 meter hoogte aan en leven veel vogels, reptielen en kikkers uitsluitend bovenin de bergen. Met het opwarmen van het klimaat schuiven de temperatuurzones steeds verder de hellingen op en scheppen steeds kleinere habitat-eilandjes, totdat de soorten uiteindelijk niets overhouden. Net als de soorten op de Noordpool worden zij letterlijk de planeet afgedrukt.

...en de Great Barrier Reef
Slechts een paar kilometer verder ligt nog een erfgoed: het Great Barrier Reef. Dit is het grootste en meest ongerepte koraalrif van de wereld, een enorme onderzeese muur van koraal, die met zijn 2.300 strekkende kilometers langs de noordoostkust van Australië het grootste natuurlijke object op aarde vormt. Als één van de meest spectaculaire en diverse ecosystemen op de planeet vormt het rif het leefgebied voor 1.500 soorten vis, 359 soorten hard koraal, 175 soorten vogels en meer dan 30 soorten zoogdieren. Het is één van de laatste toevluchtsoorden voor de zeekoe en herbergt zes van de zeven soorten bedreigde zeeschilpadden ter wereld.
Maar de oceanen zijn aan het opwarmen en dat zet dit unieke ecosysteem op een spoor van aftakeling waarvan het niet meer herstelt. Koraalriffen zijn in feite de uitwendige skeletten die door miljarden piepkleine koraalpoliepjes worden aangemaakt, wanneer zij calciumcarbonaat uitscheiden in de vorm van takken, waaiers en bollen. Deze onderdelen groeien dan in de loop van duizenden jaren aan elkaar tot een rif. Op elke poliep leven algen, hele kleine plantjes, in symbiose met hun dierlijke gastheer. Beide partijen varen daar wel bij; het koraal krijgt de suikers van de algen, terwijl de algen voedingsstoffen halen uit de afvalproducten van de poliep. Maar deze knusse relatie kan alleen bestaan onder de juiste aquatische omstandigheden. Boven de 30ºC worden de algen verjaagd en sterft het `verbleekte' koraal snel af, tenzij er snel weer kouder water bijkomt.
In 1998 deed zich de eerste massale koraalverbleking op het Great Barrier Reef voor en in 2002 opnieuw. Sindsdien is de situatie steeds verder verslechterd. In 2002 was 60-95% van het hele mariene park in zekere mate verbleekt. Van riffen dichtbij het strand, in het heetste water, was vrijwel niets meer over. In de Caraïbische Zee is van het koraal bij de Maagdeneilanden 80 à 90 procent verbleekt, bij de Nederlandse Antillen is het 85 procent.
Met minder dan 1ºC wereldwijde opwarming in de atmosfeer zullen de zeeën rond 2020 zoveel warmer zijn geworden, dat 1998 met zijn massale verblekingen op het Great Barrier Reef een `normaal' jaar zal zijn.

Uitsterven
De gouden pad uit Costa Rica wordt vaak genoemd als het eerste bekende geval van uitsterving door klimaatverandering. Het is de `kanarie in de kolenmijn'. In 1987 werd deze lichtgevende, oranje amfibie er nog met honderden tegelijk waargenomen, verzameld rond poelen in het bos, klaar om te paren. Maar gevaar dreigde: de herpetoloog die getuige was van de laatste wilde paringsdans van gouden padden, zag ook hoe de eitjes daarna achterbleven in de opdrogende poelen. Slechts 29 donderkopjes haalden het eind van de eerste week, terwijl er 43.500 eitjes lagen te verdrogen en te rotten. Het jaar daarop was er nog maar één enkel, solitair mannetje, en een jaar later, in 1989, dook datzelfde mannetje opnieuw op. Die dag, 15 mei 1989, was de laatste keer dat iemand een gouden pad zag. Uiteindelijk werd hij in 2004 bijgeschreven op de lijst van uitgestorven soorten. De doodsoorzaak lijkt te zijn geweest dat de mist die het bos voedt met kleine druppeltjes uit de vochtige wolken, in zijn geheel is opgetrokken. Met de opwarming van de lucht in de bergen kwam de onderkant van de wolken domweg boven het bos te liggen, zodat de broedpoelen van de gouden pad droogvielen.

Twee graden temperatuur stijging

Oceanen sterven...
De zuurgraad van de oceanen kan zakken van 8,2 naar 7,7. Bovendien worden de oceanen warmer. Dan zal plankton massaal sterven en daarmee sterft de oceaan. Mosselen en oesters lossen domweg op en tropische koralen verpulveren. "Deze zee-organismen verlenen de mensheid een enorme dienst door de helft van de CO2 die wij aanmaken te absorberen. Als wij ze van de kaart vegen komt dat proces stil te liggen. We zijn de hele chemische samenstelling van de oceanen aan het veranderen, zonder enig idee van de gevolgen."
Het fytoplankton uitroeien door de oceanen te verzuren is net zoiets als onkruidverdelger spuiten over alle vegetatie ter wereld, van regenwouden en prairies tot de arctische toendra, en het zal al net zulke rampzalige gevolgen hebben. Zoals de woestijnen het land in beslag zullen nemen wanneer de opwarming steeds sneller gaat, zo zullen de mariene woestijnen zich in de oceanen verspreiden wanneer de opwarming en verzuring hun onvermijdelijke tol komen eisen.

...en ijsberen en ...
IJsberen en walrussen zullen het verdwijnen van het noordpoolijs niet overleven. In feite zal met het stijgen van de temperatuur en het achteruitgaan van het pakijs de hele voedselkringloop veranderen, van het plankton dat in zee de primaire producent vormt, tot de vissen, vogels en zoogdieren. Op het land gaan rendieren massaal de hongerdood tegemoet wanneer er in plaats van sneeuw ijskoude regen gaat vallen, die de planten die zij afgrazen inpakt in een dikke laag ijs. Sommige vogelsoorten, zoals de keizergans, zullen volgens voorspellingen meer dan de helft van hun leefgebied kwijtraken. Ook zoetwatervissen als de beekridder, de vlagzalm en de snoek zullen door het warmere water achteruitgaan. Hoewel warmte-minnende soorten er voordeel van hebben en verder naar het noorden zullen trekken, zullen noordpool-soorten die aan de kou zijn aangepast in hun bestaan worden bedreigd, en misschien niet aan uitsterving kunnen ontkomen. En ook het landschap zelf zal veranderen.
De `arctische aanjager' van de wereldwijde opwarming is de boosdoener. Deze houdt in dat een wereldwijde temperatuurstijging van 2ºC tegen het jaar 2050 op de noordpool tot een opwarming leidt van ergens tussen de 3,2 en 6,6ºC. De snelheid van die verschuiving zou minimaal een halve graad per 10 jaar zijn, en maximaal 1,5ºC. Zo'n snelle opwarming slaat niet alleen alles dat de regio de laatste honderdduizenden jaren heeft meegemaakt, maar gaat bovendien het tempo te boven waarin planten, dieren en ook mensen zich kunnen aanpassen. Ze zullen allemaal moeten vechten om deze eeuw te overleven.

Zesde massale uitsterving en erger
De klimaatverandering had niet op een slechter moment kunnen komen. We bevinden ons nu al in wat de biologen de zesde massale uitsterving op aarde noemen - de vijfde was het uitsterven van de dinosaurussen. Door de gecombineerde druk van verlies aan leefgebied, de jacht, de vervuiling, het menselijk gebruik van hulpbronnen en de introductie van zich snel verspreidende soorten in nieuwe gebieden, zijn natuurlijke soorten al 100 tot 1000 keer zo snel aan het uitsterven als evolutionair normaal is. In het meest omvattende onderzoek naar de gezondheid van de aarde dat ooit is gedaan, de Millennium Ecosystem Assessment van de VN, concludeerden 1.360 experts uit 95 landen dat van de ecosystemen waarvan mensen afhankelijk zijn maar liefst tweederde achteruitgaat of niet duurzaam wordt gebruikt. Een stijging van 2ºC daarbovenop, met een plausibele 0,4ºC per tien jaar, zou rampzalige gevolgen hebben.
Wanneer ecosystemen uit elkaar getrokken worden, verdwijnt de synchronisatie tussen soorten die fijn op elkaar afgestemd waren. Ook zijn dieren en planten doorgaans in hoge mate aangepast aan hun geografische leefgebied. Zo zullen kalkgraslanden niet met succes naar het noorden kunnen verhuizen als de ondergrond in koelere luchtstreken overal uit klei of graniet bestaat. Nog zo'n probleem is de fragmentatie van leefgebieden: steden, agrarische monocultuur-`woestijnen' en grote snelwegen vormen onoverbrugbare obstakels voor de migratie van soorten.
Door de klimaatverandering wordt de hele basis van plaatsgebonden natuurbescherming twijfelachtig. Het is volstrekt zinloos om een plek tot natuurreservaat te verklaren als alle soorten die er leven de komende decennia naar het noorden moeten vluchten om te voorkomen dat ze uitsterven.
Ditt klimatologische 'kader' waarin soorten leven verschaft ons tegelijk de benadering voor wat wel eens één van de belangrijkste wetenschappelijke artikelen kan blijken te zijn die ooit zijn geschreven. Zo maakten de ecoloog Chris Thomas en collega's in Nature bekend dat volgens hun modellen meer dan eenderde van alle soorten "tot uitsterving zal zijn veroordeeld" tegen de tijd dat de temperatuur in 2050 wereldwijd 2ºC is gestegen. "Ruim een miljoen soorten zou als gevolg van klimaatverandering met uitsterven bedreigd kunnen worden." Het is omgekeerd aan Darwin's boek The Origin of Species nu The End of Species.
Sta eens stil bij de gedachte dat levende soorten, die er miljoenen jaren over deden om op deze planeet te evolueren, binnen één enkele generatie mensen voorgoed vernietigd gaan worden. Dat het leven met al zijn fascinerende uitbundigheid zo snel is uit te wissen en zo deprimerend definitief. De volgende eeuw zou wel eens een `Eeuw van Eenzaamheid' kunnen worden, waarin de mensheid haast moederziel alleen rondloopt op een verwoeste planeet.
De hele menselijke samenleving is uiteindelijk afhankelijk van natuurlijke ecosystemen. Van vis tot brandhout, de overvloed van de natuur schenkt ons voedsel, onderdak, warmte en kleding. De bodem zou ongeschikt voor landbouw zijn als de bacteriën de organische stof daarin niet zouden afbreken. Gewassen zouden niet in het zaad schieten als ze niet door bijen werden bestoven. We zouden de lucht niet kunnen inademen als bomen en plankton niet voor fotosynthese zouden zorgen. Water zou ondrinkbaar zijn als het niet door bossen en wetlands zou worden gezuiverd. En functionerende ecosystemen kunnen niet kunstmatig worden nagebouwd, dat is gebleken. Het leven houdt ons in leven en wij zijn het op eigen risico aan het vernietigen.

Drie graden temperatuur stijging

Het verloren paradijs
Conan Doyle baseerde zijn roman over de Verloren Wereld op een plek in een uithoek van Venezuela waar ongelofelijke tafelbergen, even fabelachtig als ontoegankelijk, ook écht oprijzen als in mist gehulde, verticale schepen, drijvend in een zee van bomen. En hij zat er niet ver naast toen hij zich de vreemde wezens voorstelde die er bovenop leefden. Felle lanspuntslangen, niet-springende padden, jaguars en klimmende ratten: deze geïsoleerde, steile reuzeblokken zijn bepaald uniek.
Bovenop de vlakke top groeit er weelderige vegetatie, die varieert van glooiende weilanden tot dichte bosjes sappige bromelia's. Op sommige is 60% van de planten nergens anders ter wereld te vinden. De meeste worden door ecologen geclassificeerd als ongerept, zo geïsoleerd liggen ze van de menselijke invloeden als brand en ontbossing die elders de biodiversiteit bedreigen.
Door de opwarming van de wereld zal de temperatuur juist boven de tolerantiedrempel van de planten uitstijgen. De wereld van Conan Doyle zal werkelijk verloren gaan en dit keer voorgoed.
Van de diepste oceaan tot de ijskoude wildernis van de antarctische ijskap, de klimaatverandering zal een impact hebben die eerst niet waarneembaar is, maar geleidelijk aan voor meer ontwrichting zorgt, en waarbij klimaatzones verschuiven en natuurlijke systemen uit elkaar vallen. Meer dan de helft van de planten in Europa komt bij 3ºC op de Rode Lijst te staan, of is op weg naar hun gewisse ondergang.

Een golf van vernietiging
Deze golf van vernietiging heeft een eenvoudige oorzaak. De verschillende klimaten waaraan deze soorten zich de afgelopen honderdduizenden jaren hebben aangepast, verdwijnen. Een fascinerend, zij het ook deprimerend onderzoek, heeft precies in kaart gebracht welke gebieden het zwaarst getroffen zullen worden. Op de lijst staan het Andesgebied in Colombia en Peru, het Riftgebergte in Afrika, de Hooglanden van Zambia en Angola, de Kaapprovincie in Zuid-Afrika, het zuidoosten van Australië, delen van de Himalaya, de archipels van Indonesië en de Filippijnen en de gebieden rond de Noordpool. Laat dat nou precies zijn met de grootste biodiversiteit.
Maar het is nog erger. Toen de wereld bijvoorbeeld tegen het einde van de laatste ijstijd warmer begon te worden, wisten bomen en andere planten hun leefgebied per eeuw maximaal 200 km te verleggen, terwijl de meeste zelfs nog veel langzamer gingen. Ga nu na hoe groot de afstand is tussen de plek waar een bepaald klimaat vandaag de dag heerst, en waar het zich in de toekomst zal vestigen, en dan wordt de ernst van de situatie pas goed zichtbaar. Zelfs als we het ruim nemen en ervan uitgaan dat 500 kilometer opschuiven haalbaar is, dan nog zullen planten en dieren die tussen de 40-85% van het aardoppervlak bewonen, hun klimaat zien verdwijnen.
Soorten waarvan het leefgebied al grotendeels verdwenen is, noemen ecologen 'levende doden'. Het is als de Ark van Noach, maar dan omgekeerd. Wegkwijnende groepen planten en dieren van boskikkers tot ijsberen maken zich op om voorgoed van het wereldtoneel te verdwijnen. Tussen eenderde en de helft van alle nu levende soorten zal rond 2050 tot de categorie van de 'levende doden' horen.
De wereld zal niet meer meemaken hoe de paradijsvogel tijdens zijn paringsdans met zijn verentooi loopt te pronken, of hoe de bultrug zijn aangrijpende liederen zingt. Laat niemand de gevolgen in twijfel trekken. De zesde massale uitroeiing van het leven is al in volle gang nu de temperatuurstijging wereldwijd op weg is naar de 3ºC. Het Tijdperk van de Eenzaamheid is aangebroken.

Vier graden temperatuur stijging

Het zand van Europa
In hun oorspronkelijke staat houden ecosystemen de aarde leefbaar. Plankton geeft bijvoorbeeld een gas af dat wolken helpt vormen, terwijl bomen in het Amazone-regenwoud hun eigen onweer genereren door water over grote afstand te recyclen. Op de lange termijn helpt de oceaan het gehalte CO2 in de lucht op een aanvaardbaar niveau te houden door koolzuur neer te laten slaan in sedimenten die vervolgens kalk en zandsteen vormen. Op het land versnellen planten het chemische verweringsproces van de bodem en ook daarbij wordt koolstof gebonden.
Maar deze natuurlijke ecosystemen zijn ernstig in hun omvang beknot. Het grootste deel van de vruchtbare bodem op deze planeet is beroofd van zijn oorspronkelijke bomen en planten en bestemd tot landbouwgrond om mensen te voeden. Van spiering tot kabeljauw is alles door gigantische fabrieksschepen uit de wereldzeeën gevist. In totaal heeft de mens zich inmiddels 40% van alle fotosynthetische productiviteit op de planeet toegeëigend. De rest van alle leven mag wat scharrelen in de marge, in gebieden die voorlopig nog te warm, te koud, te hoog of te diep zijn om voor ons van nut te zijn.
Het is zo ongeveer als de ingenieurs van Tsjernobyl die zo onverstandig waren om de temperatuur op te schroeven nadat ze de veiligheidssystemen van de reactor buiten werking hadden gesteld: we hebben de thermostaat van de aarde buiten werking gesteld door de bossen te kappen en de zee te vervuilen, net op het moment dat we er de grootste behoefte aan hebben. Het is een experiment van de mens om de temperatuur omhoog te draaien met miljarden tonnen broeikasgas en tegelijk de natuurlijke ecosystemen buiten werking te stellen die het klimaat nog kunnen reguleren. Het gevolg voor de aarde is even voorspelbaar als dat van de Sovjet-technici in hun experiment met de reactor van Tsjernobyl. De boel implodeert. Bij 4ºC warmer is dat rampzalige proces al een flink eind op streek.

KNMI 2014 Algemenen veranderingen voor Nederland:
- De temperatuur blijft stijgen.
- Zachte winters en hete zomers komen vaker voor.
- De neerslag en extreme neerslag in de winter nemen toe.
- De intensiteit van extreme regenbuien in de zomer neemt toe.
- Hagel en onweer worden heviger.
- De zeespiegel blijft stijgen.
- Het tempo van de zeespiegelstijging neemt toe.
- De veranderingen in windsnelheid zijn klein.
- Het waait in de winter vaker uit het westen dan uit het oosten.
- Het aantal dagen met mist neemt af en het zicht verbetert verder.
- De hoeveelheid zonnestraling nabij het aardoppervlak neemt licht toe.


KNMI: KNMI’14 vertaalt de onderzoeksresultaten voor het wereldwijde klimaat uit het vijfde klimaatrapport van het IPCC dat in september 2013 verscheen naar Nederland.

Temperatuur
IPCC waarnemingen: In de periode 1880-2012 steeg de wereldgemiddelde luchttemperatuur met ongeveer 0.9°C. In de afgelopen 5 jaar was de stijging veel minder groot, o.a. door natuurlijke variaties in de oceaanstroming. Maar ook in deze periode is de zeespiegel gestegen, is de hoeveelheid warmte in de oceanen toegenomen zijn gletsjers teruggetrokken en is de hoeveelheid sneeuw afgenomen.
KNMI waarnemingen: Nederland is eveneens opgewarmd. Tussen 1901 en 2013 i nam de gemiddelde temperatuur in De Bilt toe met 1.8°C. Het grootste deel van deze toename vond plaats tussen 1951 en 2013. Over het algemeen warmt het land sneller op dan de oceaan. De winters (december,januari en februari) waren zachter doordat de wind vaker uit het westen kwam. De zomers (juni, juli en augustus) waren extra warm door een toename. van de zonnestraling vooral het gevolg van de afgenomen luchtverontreiniging
IPCC toekomst: Bij drie van de vier uitstootscenario's van het IPCC zal de wereldwijde temperatuur aan het einde van de 21ste eeuw meer dan 2°C hoger zijn dan in de pre-industriële tijd (en ongeveer 1.3°C hoger dan in de periode 1981-2010). De opwarming zal per gebied verschillen en relatief groot zijn boven land en in de poolgebieden .
KNMI toekomst: In het warmste scenario neemt het aantal ijsdagen per winter af van zeven in het huidige klimaat tot een rond 2050. In het minst warme scenario komen rond 2050 nog vier ijsdagen per winter voor. De zomer krijgt meer tropische nachten en meer zomerse dagen.

Neerslag
IPCC waarnemingen: Sinds 1901 is de gemiddelde neerslag boven land op de gematigde breedten van het Noordelijk Halfrond toegenomen. Het is redelijk zeker dat de mens heeft bijgedragen aan de toename van de neerslag op de gematigde breedten sinds 1950. Wereldwijd is de hoeveelheid waterdamp in de lucht sinds de jaren1970 toegenomen. Dit is het gevolg van de opwarming, omdat warmere lucht meer vocht kan bevatten.
KNMI waarnemingen: Tussen 1910 en2013 nam de jaarlijkse neerslag in Nederland toe met 26%. Tussen 1951 en 2013 bedroeg de toename 14%. Alle seizoenen behalve de zomer zijn natter geworden.
Het aantal dagen per jaar met ten minste 10mm neerslag in de winter en het aantal dagen per jaar met ten minste 20 mm I neerslag in de zomer nam toe.
Door de toename van de temperatuur is ook de hoeveelheid waterdamp in de lucht toegenomen sinds 1950. Dit verklaart gedeeltelijk de toename van de jaarlijkse hoeveelheid neerslag. Het effect op zware buien is nog groter. Uit waarnemingen blijkt dat bij de meest extreme buien de hoeveelheid neerslag per uur toeneemt met ongeveer 12% per graad opwarming.
IPCC toekomst: Wereldwijd verschilt de verandering van de neerslag als gevolg van de opwarming in de 21te eeuw van gebied tot gebied. Neerslagverschillen tussen natte en droge gebieden en tussen natte en droge seizoenen zullen in het algemeen toenemen.
KNMI toekomst: Er zijn geen aanwijzingen voor een afname van de zomerneerslag. Neerslag extremen nemen in alle scenario’s het hele jaar door toe. Dit is het gevolg van de toename van de hoeveelheid waterdamp in de lucht bij een opwarmend klimaat. Fronten komen vaak voor in de winter en buien in de zomer.

Zeespiegel
IPCC waarnemingen:In de periode 1901-2010 is de wereldgemiddelde zeespiegel gestegen met ongeveer 19 cm. Het gemiddelde tempo van de zeespiegelstijging was 1,1 mm per jaar tussen 1901 en 2010 en 3,2 mm per jaar tussen 1993 en 2010.Iln het noordoosten van de Atlantische Oceaan is de zeespiegelstijging ongeveer gelijk aan de wereldgemiddelde waarde
KNMI waarnemingen: Uit waarnemingen blijkt dat de zeespiegel aan de Nederlandse kust sinds 1900 stijgt met een gemiddeld tempo van 1.8 mm per jaar. Voor de Noordzee is geen duidelijke versnelling zichtbaar in het tempo van stijging die uitstijgt boven de natuurlijke variaties, zoals wel zichtbaar is in het wereldgemiddelde. Dit wordt veroorzaakt doordat de natuurlijke variaties voor de Noordzee, die samenhangen met variaties in de wind veel groter zijn dan voor de wereldgemiddelde zeespiegel.
IPCC toekomst: Het wereldgemiddelde zeeniveau blijft deze eeuw stijgen. Volgens alle IPCC - uitstootscenario's zal het tempo van de zeespiegelstijging zeer waarschijnlijk hoger liggen dan 2.0 mm per jaar, als gevolg van verdere opwarming van de oceaan en massaverlies van gletsjers en ijskappen.
KNMI toekomst: KNMI Scenario’s berekenen voor 2050 een zeespiegelstijging tot 40cm ten opzichte van 1981-2010. Dit komt doordat de ijskappen op Groenland en Antartica sneller smelten. Het uitzetten van het water in de Noordzee is ook meegenomen in de berekeningen. In 2085 zal de zeespiegel aan de Nederlandse kust tussen de 25 – 80cm zijn gestegen.
Noot EL: Is er ook rekening gehouden met de stijging van de grondwater temperatuur ?

Wind en storm
IPCC waarnemingen: In de jaren 1950-1990 is de sterkte van westenwinden toegenomen op de gematigde breedten van het noordelijk halfrond. Deze toename is grotendeels teniet gedaan door recente afnamen. De stormbanen, waarlangs stormen zich ontwikkelen en voortbewegen zijn sinds de jaren 1970 waarschijnlijk naar het noorden verschoven.
KNMI waarnemingen: Boven land zien we sinds de jaren zestig een gestage afname van de windsnelheid en het aantal stormen. Dit lijkt vooralsnog vooral een gevolg van de toenemende bebouwing in Nederland. Hoe meer bebouwing hoe ruwer het landoppervlak en hoe meer de wind afgeremd wordt. Langs de kust daalt de gemeten windsnelheid niet sinds de jaren zestig.
IPCC toekomst: Het aantal stormdepressies op de gematigde breedten zal hooguit enkele procenten veranderen. Er bestaat grote onzekerheid over de mate van verandering van stormbanen en depressies boven Europa. Dit geld ook voor de KNMI.

Zicht en mist
KNMI waarnemingen: Het zicht in Nederland is de afgelopen jaren verbeterd. Het jaarlijkse aantal uren mist, gedefinieerd als minder dan 1 km zicht, is geleidelijk gedaald van ongeveer 500 uur rond 1956 tot ongeveer 200 uur rond 2002. Binnen Nederland bestaan grote regionale verschillen: aan de kust komt momenteel per jaar ongeveer 60 uur minder mist voor dan in het binnenland. De verbetering van het zicht en de afname van mist wordt vrijwel geheel toegeschreven aan de afname van luchtverontreiniging .
KNMI toekomst: In de toekomst verbetert het zicht in Nederland nog verder, maar niet zo sterk als in de laatste 30 jaar. Voor 2050 wordt het aantal uren mist per jaar geschat op 190. Na 2050 is de verdere afname klein.

Hagel en onweer
IPCC: Door gebrek aan metingen en onderzoek is er weinig zekerheid over wereldwijde veranderingen van de frequentie en
Intensiteit van hagel en onweer in de afgelopen decennia.
KNMI toekomst: In Nederland zullen hagel en onweer in de toekomst heviger worden. Meer waterdamp leidt tot meer condensatiewarmte, waardoor de sterkte van verticale bewegingen in wolken toeneemt en het vaker hagelt en onweert, met
grotere hagelstenen. Per graad opwarming neemt het aantal bliksemslagen bij onweer toe met ongeveer 10 tot 15%.

Wolken en zonnestraling
KNMI waarnemingen: Sinds de jaren 1950 is de hoeveelheid bewolking in Nederland niet wezenlijk veranderd. De zonnestraling is vanaf de jaren-80 wel toegenomen, met 9% tussen 1981 en 2013. Deze periode overlapt grotendeels met de referentieperiode voor de scenario's 1981-2010. Een reden voor deze verandering is dat de lucht schoner is geworden en daardoor ook transparanter. De waarnemingen laten ook zien dat de zonnestraling onder bewolkte omstandigheden is toegenomen. Dit suggereert dat wolken transparanter zijn geworden door de verminderde luchtvervuiling.
KNMI toekomst: In de scenario's is sprake van een kleine maar beduidende afname van de bewolking in toekomstige zomers. Dit is het gevolg van frequentere oostenwind. In die scenario's neemt de zonnestraling in de zomer daardoor toe.

Verdamping
KNMI waarnemingen: Potentiële verdamping is de verdamping die optreedt zolang de bodem voldoende water bevat. Tussen 1958 en 2013 nam in De Bilt de potentiële verdamping in de zomer toe met 12%. Dit is berekend met de zogeheten formule van Makkink voor de potentiële verdamping van grasland die ook wordt toegepast in berichten over verdamping voor de agrarische
sector. Meer verdamping is het gevolg van de toename van de temperatuur en de zonnestraling. Deze twee bijdragen zijn vrijwel even groot.
KNMI toekomst: In de scenario’s neemt de potentiële verdamping evenredig toe met de zonnestraling. Daarnaast stijgt de potentiële verdamping afhankelijk van het seizoen met ongeveer 2% voor iedere graad die de temperatuur stijgt.

Droogte
IPCC waarnemingen: Er bestaat weinig zekerheid over wereldwijde veranderingen in het optreden van droogte sinds het midden van de 20ste eeuw.
KNMI waarnemingen: Sinds 1951 komt droogte iets vaker voor in Nederland. Deze trend zet in de toekomst waarschijnlijk door.
Toevoegen: ‘’




In wetenschappelijke kringen bestaat steun voor de opvatting dat door een sterke, wereldwijde opwarming de kans op een ingrijpende, abrupte verandering van het klimaatsysteem toeneemt .
Een klein aantal klimaatmodellen laat zien dat de warme Golfstroom voor 2100 geleidelijk tot stilstand komt. Hierdoor neemt de opwarming van Europa in deze modellen af, met uitzondering van één model waarin de Golfstroom rond 2050 tot stilstand komt en waarbij Europa tijdelijk netto zelfs afkoelt.
Enkele modellen berekenen een abrupte afname van het zeeijs-oppervlak in het Noordpoolgebied, waardoor de temperatuur in dit gebied sterk toeneemt. Dit kan eventueel invloed hebben op stormen in Europa. Een ander effect dat sommige modellen berekenen, is een zeer sterke uitdroging van de bodem in Zuid-Europa. Deze verwoestijning van het Middellandse Zeegebied vergroot de kans op oostenwinden in Nederland, met zeer droge en warme zomers tot gevolg.
Twee andere mogelijke verschijnselen worden in de huidige klimaatmodellen niet, of niet goed, nagebootst.
Het eerste is het instorten van de West-Antarctische ijskap. Deze ijskap verliest momenteel massa doordat in toenemende mate ijs afkalft. Stort de ijskap in, waarvoor nog geen aanwijzingen bestaan, dan kan het massaverlies veel groter zijn dan waarmee rekening is gehouden in de KNMI'14-scenario's voor de zeespiegel.
Een tweede verschijnsel betreft de mogelijkheid dat restanten van tropische orkanen West Europa bereiken. De laatste jaren zien we orkanen relatief vaak in het oosten van de tropische Atlantische oceaan ontstaan, en minder vaak in het Caribische gebied. Veel oostelijke orkanen bewegen noordwaarts en buigen dan af richting West-Europa. De kans op het ontstaan van oostelijke orkanen neemt toe door de wereldwijde opwarming, en daarmee de kans dat restanten van orkanen West Europa bereiken. Nieuwe berekeningen van toekomstig weer met een zeer fijnmazig model van het KNMI bevestigen dit. In Nederland kan het stormseizoen daardoor eerder beginnen en kan de hevigheid van stormen toenemen.

Bron: KNMI’2014 klimaatscenario’s voor Nederland

23/10/2020

Even een onderzoekje uitgevoerd wat de invloeden voor de gemeente Haaksbergen kunnen zijn naar de toekomst toe.

Hoe gaan de seizoenen er uit zien
Winter:
Nattere, zachtere en zonnige winters.
Nadeel voor de bomen zij hebben een koude behoefte nodig. Anders lopen ze na de bladval weer uit.

Lente:
Drogere en zonnigere lentes.
Koude eind maart en begin april maanden met kans op nachtvorsten.

Zomer:
Drogere, warmere en zonnige zomers.
Standvastige hogedrukgebieden boven Scandinavië. Kurkdroge Noordoosten winden
In 2020 ontelbare strakblauwe heldere luchten.

Herfst:
Nattere, zachtere en zonnige herfst. 23/10/2020 gemiddeld 15 graden tegen normaal 11.
Maar ook vroegere herfst door de warme en droge zomers. Eerder herfst kleuren en bladval.
Vruchten zijn eerder rijp zoals lijsterbes, vlierbes en er was een vroeg eikeljaar in 2020 rond 10 augustus.
Normaal september.

Extremen waaronder: droogte, hitte, neerslag, storm, etc
Droogte:
Droogvallen van beken, kanalen en vergeelde landerijen.
Toename kans op bosbranden
Oplopende neerslagtekorten. 1/04/2020 - 01/10/2020 278mm
Buursermeertje staat de laatste jaren droog in de zomer
Lagere waterstand in de Buurserbeek of droogvallen
Lagere grondwaterstanden. Vanaf 2015 21cm lager. Eigen meting vanaf 2010. 23/10/20 140cm normaal 120cm
Extreme droogte 2018, 2019 en 2020.

Hogere temperaturen:
Warme tot zeer hete zomers met langdurige super hittegolven met meer tropische dagen (> 30)en
tropische plak nachten (>20). Hittegolven zijn eigenlijk de meest dodelijke natuurrampen.
Iedereen gaat aan de airco en dat is ook geen oplossing.
Hittegolven zullen extremer worden en langer gaan duren misschien wordt 30 dagen wel de standaard.
Stadseffecten tijdens extreme hitte 10 – 15 graden warmer dan het buitengebied.
2020 wordt door de klimaatverandering waarschijnlijk het warmste jaar ooit gemeten.

Warme lucht bevat meer vocht.
Kans op Valwinden, zware onweer- hagelbuien zal toenemen.
25 juli 2019 extreme temperatuur van 40.7 graden bij ons.
4 juni 2019 valwind in de veldmaat.
12 augustus 2019 hoosbui in Haaksbergen 25mm ondergelopen straten
18 januari 2018 westerstorm N18 veel omgewaaide bomen.
2018 record hittegolven van 50 dagen. 2019 eentje van 30 dagen. 2020 12 dagen.
2014 zachte winter zeer veel overlast van woelmuizen bij ons. Rond de 800 stuks weggevangen.
28 juli 2014 hoosbui 60mm
12 juli 2010 noodweer met valwinden bij ons. Kers om, appel peren scheef en eiken (N18) omgewaaid.
23 augustus 2010 Buursermeertje drooggevallen.
26 augustus 2010 hoosbui 100mm. Bakspieker bij de watermolen stond onder water.
22 juni 2008 noodweer, veel omgewaaide bomen (N18)
25 november 2005 stroomstoring door sneeuwval.

Gevolgen voor de flora
Sparren en dennen sterven massaal.
Eiken krijgen het moeilijk
Inheemse soorten krijgen het moeilijk.
Opmars invasieve exoten. Denk maar aan grote waternavel, Japanse duizend knoop (De groene sloper), Reuzenbalsemien, Reuzen berenklauw.

Gevolgen voor de fauna: insecten, vogels, Dieren en mens.
Nieuwe soorten virussen en bacteriën zullen de kop opsteken.

Insecten:
Er wordt gewaarschuwd voor een massa uitsterving, het gaat nu heel hard (vanaf 1980 75%) maar niet alleen
door de klimaatverandering. Vergeet niet dat insecten aan de basis van het wereldwijde ecosysteem staan en zijn voedselbronnen voor andere dieren.
De rupsen zijn er eerder dan de koolmezen jongen hebben, daar en tegen waren er dit jaar minder Rupsen.
Achteruitgang inheemse insecten. Waar zijn de kruisspinnen en de vele vlindersoorten gebleven?
Opmars van exotische insecten. Denk maar aan de buxesrups en de heel bekende processierups. Walnootboorvlieg, Tijgermug, TerrorTeek. Toename muggen en teken met alle gevolgen van dien.
Fruitteelt: Aziatische fruitvlieg, Aziatische lieveheersbeestje,
Bijen: Varroamijt, kleine kastkever Aziatische hoornaar.

Vogels:
Er zijn 70% minder grutto’s en patrijzen dan 30 jaar geleden. Bij de kievit en patrijs gaat de afname in het afgelopen decennium nog sneller dan voorheen. Vogels die op erven en in struweel in het buitengebied broeden, bleven nagenoeg stabiel
Achteruitgang vogel bestand door de klimaatverandering en afname leefklimaten. Verdroging van
houtwallen. Verdere afname van de biodiversiteit niet alleen door de klimaatverandering.
Achteruitgang inheemse soorten. Dit jaar weinig zwaluwen en kievieten gezien. (merels, mussen, meeuwen, ).
Opmars exoten, denk maar aan de halsbandparkiet, Nijlganzen

Dieren:
Wereldwijd is de gemiddelde populatiegrootte van zoogdieren, vogels, amfibieën, reptielen en vissen sinds 1970 met 68% afgenomen. Ook Hazen, konijnen en egels zijn met 70% afgenomen.
Achteruitgang inheemse soorten. Waaronder ook vissen zoals paling en naaktslakken.
Opmars exoten, denk maar aan de wasbeer, Amerikaanse rivierkreeft, zonnebaars

Mens:
Drinkwater voorziening komt in gevaar.
Voedsel voorziening kan ik gevaar komen door mislukken van oogsten.
Veestapel wordt kleiner er is geen voer meer.
Boeren mogen het land niet meer besproeien
Tuinen verdrogen
Droge bodem zorgt ervoor dat het grondniveau verzakt, inklikt. Dit geeft schade aan gebouwen en ons leiding stelsels, buizen, kabels etc.
Meer schades aan woningen door stormen en extreme buien.
Brandweer komt moeilijker aan water tbv. blussen van natuurbranden
Klimaatvluchtelingen. Volksverhuizing van west naar oost Nederland.
Inheemse soorten worden verdrongen door de opmars van exoten, denk maar klimaat vluchtelingen.
Er komt een gebrek aan bouwzand. De kans bestaat dat je geen nieuwe woningen meer kunt bouwen. Waar laat je ze dan?

Wat valt mij op mbt. de fruit-, bijen- en weerhobby.
Fruit
2020: Nachtvorst eind maart begin juli schade aan de bloesems Pruim, walnoot, peer en appel.
Droogte en hitte: 2020: fruit dunnen 60% om de boom te beschermen.
Zonnebrand schade aan vruchten en takken breken sneller doordat ze uitdrogen.
Water geven wordt steeds vroeger mee begonnen om de bomen / struiken in leven te houden.
Stam bescherming bij temperaturen > 37 graden. Om indrogen en barsten te voorkomen.
Fruit blijft kleiner.
Fruitbomen komen niet in winterstand / rust.

Bijen:
Beginnen vroeger met broednest, drachtplanten staan eerder in bloei dit kan een probleem worden
Door droogte en extreme hitte minder stuifmeel na de zomer. 1 bijenvolk, een zwem, 2 ramen met stuifmeel moeten geven dit jaar in augustus 2020.
Bijen komen niet meer in een echte winterrust. 2003 en 2019 kasttemperatuurmeting gedaan. Aanzienlijk
verschil in de meting nu al te zien. Daardoor kans op extra besmetting door de varroamijt.

Weer:
Toename van allerlei soorten extremen. Langere droogte periodes en hogere temperatuurgemiddelden ‘s nachts en overdag.
Het wordt steeds moeilijker om een juiste weersverwachting uit te brengen.

26/10/2021
KNMI komt met het rapport: KNMI_Klimaatsignaal’21
De risico’s voor Nederland zijn groter dan eerder werd gedacht, waarschuwt het KNMI met dit rapport.

De zeespiegel stijgt sneller, het aantal droge lentes en droge zomers neemt toe tegelijkertijd gekenmerkt door meer extreme buien.
De zeespiegel kan voor de Nederlandse kust rond 2100 met 1.2m stijgen ten opzichte van begin deze eeuw. Als het smelten van de ijskap op de Zuidpool versnelt, wordt het 2m. In 2300 kan de stijging van de zeespiegel oplopen tot 17m. Dat betekent dus het einde van het Koningrijk der Nederlanden.

Als de temperatuur in de winter hoger wordt, heeft dat echt gevolgen voor de opslag van oogsten zoals aardappels.

30% van de hittesterfte is nu al toe te schrijven aan klimaatverandering.

Het strijden tegen klimaatverandering is niet meer iets dat we doen voor onze kinderen. Het is nu echt al code rood, de klimaatcrisis is al bij ons.

De herfst is nu twee weken later dan vijftig jaar geleden. Het is in september en oktober 2021 warm geweest, dus de bomen hebben nog niet het signaal gehad om hun energie terug te halen.

Born: KNMI_Klimaatsignaal’21