04/06/2012
Onlangs werd in het Noordpoolgebied de weinig benijdenswaardige mijlpaal bereikt van 400 deeltjes CO2 per miljoen (400 ppm).

De laatste keer dat de aarde een vergelijkbaar niveau van CO2 behaalde, verantwoordelijk voor de opwarming van het klimaat, was drie miljoen jaar geleden tijdens het Plioceen. De Arctische temperaturen waren toen zo’n tien tot veertien graden hoger en wereldwijd was het vier graden warmer.

Onderzoekstations in Alaska, Groenland, Noorwegen, IJsland en zelfs Mongolië hebben dit voorjaar de 400 ppm-grens voor het eerst overschreden, zo verklaren wetenschappers in een mededeling.

Een wereldwijd gemiddelde van 400 ppm in tegenstelling tot het huidige 392 ppm, is nog niet aan de orde. Maar als het huidige CO2-niveau niet afneemt - of erger nog, zou stijgen-, dan zal de planeet onvermijdelijk soortgelijke temperaturen moeten trotseren. Als de CO2-uitstoot niet snel wordt teruggedrongen, zal een kind dat vandaag geboren wordt, tegen het late midden van z’n leven in een wereld leven die gemiddeld zo’n vier graden warmer is.

Het Internationaal Agenschap voor Energie (IEA) wees er eind vorige maand nog op dat de CO2-uitstoot wereldwijd is toegenomen met 3,2 procent in 2011, vergeleken met 2010.

In tegenstelling tot deze cijfers zou de uitstoot juist met drie procent per jaar moeten afnemen om tot een stabiel klimaat te kunnen komen.

Daarvoor zou tegen 2050 de uitstoot van CO2 tot de helft van het huidige niveau moeten gereduceerd zijn. Onmogelijk? Nee, een aantal energie-analyses brengen in kaart hoe dit kan worden bereikt.

4 juli 2012
In amper 3 procent van de nieuwsberichten over de enorme bosbranden in de Verenigde Staten verwijzen de Amerikaanse media naar de klimaatverandering. Dat is opvallend, want wetenschappers en overheidsinstellingen zijn het erover eens dat er een duidelijke link is tussen beide.
97 procent van recente Amerikaanse nieuwsitems verzwijgt de link tussen klimaatverandering en bosbranden.
De enorme bosbranden in Colorado en andere westelijke staten domineren al een week de nieuwsberichten in de VS. Maar in die duizenden berichten wordt vrijwel geen melding gemaakt van de opwarming van de aarde. Dat is opmerkelijk, want zowel volgens officiële instellingen als de wetenschappelijke consensus is er wel degelijk een verband. Wat we nu zien is een blik op hoe de klimaatverandering eruit ziet. Ze zal eruitzien als hitte, als branden, als dit soort natuurrampen. Deze ramp geeft een levendig beeld van onze toekomst", zegt Michael Oppenheimer, van het VN-klimaatpanel in de Britse krant The Guardian.
Zijn collega Jonathan Overpeck van de Universiteit van Arizona is het daar mee eens. "De extra hitte verhoogt de kans op hittegolven, droogte, stormen en bosbranden. Dit is precies waar ik en veel andere klimaatwetenschappers voor hebben gewaarschuwd."
Ook verschillende rapporten van overheidsinstellingen, zoals Nationale Onderzoeksraad, hebben al gewaarschuwd voor meer en intensere bosbranden in de westelijke staten naarmate de temperatuur stijgt.

Toch wordt de link nauwelijks vermeld in de berichtgeving. Uit een studie van de Amerikaanse mediawaakhond MediaMatters blijkt dat in 97 procent van de berichtgeving geen enkele verwijzing staat naar de opwarming van het klimaat. Televisieberichtgeving scoort het laagst, met slechts 1,6 procent van de nieuwsitems die verwijzen naar klimaatverandering. Kranten doen het met 6 procent iets beter.

Waarnemers vermoeden dat de media bewust kiezen om de klimaatverandering niet te noemen omdat ze het thema ondanks de wetenschappelijke consensus en de officiële erkenning van een verband aanvoelen als controversieel en politiek geladen.

10/08/2012
Zuid-Europa gaat gebukt onder enorme hitte en droogte. op vele tientallen plekken in Italië, Griekenland en Turkije zijn daardoor bosbranden ontstaan.

Enkele Griekse hotels moesten gisteren worden ontruimd. De brand in Griekenland woedde bij het bekende schiereiland Athos. Daar staan veel Grieks-orthodoxe kloosters. Ongeveer 250 hectare is verwoest. Bewoners en toeristen moesten vertrekken uit meerdere dorpen en hotels. Enkele gebouwen zijn in vlammen opgegaan, maar er zijn geen berichten over slachtoffers. De rookwolken waren te zien in de stad Thessaloniki, ongeveer veertig kilometer naar het westen. Op het schiereiland Peloponnesos is een grote bosbrand onder controle gebracht. Zeven mensen raakten gewond door de vlammen. Door de droogte is de kans erg groot dat er nieuwe branden uitbreken, aldus de autoriteiten.

Een Turkse helikopter is gisteren neergestort bij het blussen van een bosbrand. De vijf inzittenden zijn om het leven gekomen. Het toestel bestreed een brand in de bergen bij de badplaats Fethiye, ten westen van Antalya.

In Italië zijn door de droogte en hitte vele tientallen bosbranden ontstaan. In het noorden van het land zijn woensdag twee bejaarde mannen om het leven gekomen. Aan de zuidkust van Sicilië werden temperaturen van 43 graden gemeten.

Ook in het zuiden van Spanje lopen de temperaturen hoog op, doordat de wind vanaf de Sahara in Noord-Afrika waait. In de zuidelijke stad Córdoba steeg het kwik naar 44 graden, in Madrid zijn temperaturen van 42 graden gemeten. Rond het weekeinde krijgen Spanjaarden en toeristen verkoeling. In Spanje is deze zomer ongeveer 131.000 hectare bos in vlammen opgegaan.

12/08/2012
De politie op de door bosbranden geteisterde Canarische eilanden La Gomera en Tenerife heeft 4700 mensen moeten evacueren. Dat hebben de lokale autoriteiten zaterdag bekendgemaakt.
Op La Gomera braken vorige week bosbranden uit. Als gevolg hiervan zijn al 3000 hectare verbrand. Ook een deel van het nationaal park Garajonay, dat op de Werelderfgoedlijst van de VN-organisatie Unesco staat, is in de as gelegd, waaronder zeldzame subtropische bossen. Volgens deskundigen zal het zeker 30 jaar duren voordat deze bossen zich weer hersteld hebben.

Vorige week moesten enkele honderden mensen hun woningen al verlaten en zijn 200 jaar oude huizen in vlammen opgegaan
Bron: VWK

28/07/2012
Klimaatverandering zet door, maar de ongunstige effecten daarvan in Nederland lijken beheersbaar. De meeste veranderingen doen zich geleidelijk voor, zodat burgers, bedrijven en overheden zich kunnen aanpassen. Bovendien is er inmiddels veel aandacht in het beleid voor de effecten van klimaatverandering, zoals overstromingsgevaar.

Het klimaat in Nederland verandert: de gemiddelde temperatuur is in de afgelopen eeuw gestegen. Er komen ook meer warme dagen voor, Nederland is natter geworden en er zijn meer heftige regen- en onweersbuien. Sommige effecten van klimaatverandering zijn gunstig, zoals een toename van de landbouwproductie en van het aantal mooie dagen voor recreatie. Andere zijn ongunstig, zoals de toename van wateroverlast, de afname van de kwaliteit van het oppervlaktewater en van biodiversiteit. De negatieve effecten van klimaatverandering hangen vaak samen met veranderingen in het optreden van extreme weerssituaties (droogte, noodweer, et cetera).

Volgens de huidige inzichten zal de klimaatverandering de komende eeuwen verder doorzetten. De mogelijke klimaatveranderingen tussen nu en 2100 kennen echter grote onzekerheidsmarges. Zo kan in Nederland aan het einde van deze eeuw de zeespiegel met 35 cm gestegen zijn, maar in het ongunstigste geval ook met 85 cm. De gemiddelde hoeveelheid neerslag per jaar kan met 5 procent afnemen, maar ook met 6 procent stijgen. Dit bemoeilijkt het inspelen op klimaateffecten.

Het PBL concludeert in haar onderzoek dat de effecten in Nederland in grote lijnen beheersbaar lijken. Deels komt dit doordat belangrijke veranderingen zich geleidelijk voltrekken, zodat er tijd is om Nederland er klaar voor te maken. Ook zijn er verschillende matigende factoren. Zo worden uitzonderlijke piekafvoeren gedempt tijdens de lange weg die de Rijn bovenstrooms door Duitsland aflegt.

Daarnaast is er inmiddels de nodige aandacht voor klimaatrisico’s binnen relevante beleidsterreinen. Zo probeert Nederland met het Deltaprogramma Nederland tijdig te anticiperen op de risico’s op overstroming of wateroverlast en op knelpunten bij zoetwaterbeschikbaarheid. Ook is er steeds meer aandacht voor om de stedelijke ontwikkeling klimaatbestendig te maken. En om mogelijke nieuwe, of opnieuw optredende ziekten en plagen binnen de volksgezondheid of de landbouw op te sporen, zijn er systemen van (wereldwijde) monitoring en actieplannen. Zowel mondiaal als ook specifiek Europees is er bovendien aandacht voor de gevolgen van verschuivende klimaatzones voor de verspreiding van infectieziekten.

Op rijksniveau is er de laatste jaren weinig aandacht voor klimaateffecten op de natuur. De Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en het Natura 2000-netwerk bieden goede bouwstenen om de Nederlandse natuur meer klimaatbestendig te maken. Dit vergt wel een aanpassing van de huidige visie van het Rijk op de EHS, waarbij de focus wordt verlegd naar vergroten, verbinden en verbeteren van waardevolle natuurgebieden (moeras, duin & kust, bos en heide), zodat soorten kunnen meebewegen naar gunstigere klimaatzones. Daarnaast vraagt een klimaatbestendig natuurbeleid om een herziening van de natuurdoelen.

Het PBL rapport Effecten van klimaatverandering in Nederland 2012 is een actualisatie van het rapport Klimaateffecten in Nederland, dat een voorganger van het PBL (het Milieu- en Natuurplanbureau) in 2005 uitbracht. Deze actualisatie is opgesteld op verzoek van het ministerie van Infrastructuur en Milieu, met medewerking van het KNMI, RIVM, Deltares, de Wageningen Universiteit, het Copernicus Instituut van de Universiteit Utrecht en het International Centre for Integrative Studies (ICIS) aan de Universiteit van Maastricht.
Bron: PlanBureau voor de Leefomgevig

09/08/2012
Inwoners van Johannesburg dromden gisteren samen op straat, wezen naar de lucht en maakten met mobiele telefoons filmpjes. Reden: de stad werd bedekt door een dun laagje sneeuw, een zeldzaamheid. Hoewel het momenteel winter is in Zuid,Afrika, valt er zelden sneeuw in Johannesburg. In 103 jaar viel er maar op 22 dagen sneeuw in de stad. De laatste keer gebeurde dat in juni 2007.

10/08/2012
Ons model voorspelt over vijftien tot twintig jaar het beginpunt, zegt Kevin Schaefer, onderzoeker bij het National Snow and Ice Data Center in Colorado. “Vanaf dan is de permafrost een grote bron van broeikasgassen. Dit proces zal bovendien onomkeerbaar zijn.”

New York kampte de voorbije zomer al weer met een hittegolf. Die komen steeds vaker voor nu de gemiddelde temperatuur in de stad met 1,3° Celsius is gestegen in de laatste veertig jaar. De terugkerende hittegolven in New York duiden erop dat de klimaatverandering in New York sneller verloopt dan elders. New York State Energy Research and Development Authority verwacht een bijkomende stijging tot 2,7 graden tegen 2050 en zelfs tot 4 graden tegen 2080.
De temperatuur is niet het enige wat de grootstad zorgen baart. Het waterpeil is in de laatste honderd jaar 30 centimeter gestegen en de klimaatverandering kan dat proces nog versnellen. Vooral het lager gelegen Manhattan komt dan ernstig in de problemen. Ook buiten New York mogen Californië, Florida en Louisiana de komende jaren ernstig overstromingsgevaar verwachten.

Maar ook hoger gelegen landsdelen zitten door de klimaatveranderingen al ernstig in de problemen. Wereldwijd smelten de gletsjers zienderogen. Onder de oppervlakte speelt zich echter een nog groter drama af: smeltend permafrost. Dit leidt onder meer tot enorme puinstromen die heel der dorpen in gevaar brengen. Guttannen is zo één dorpje. Gelegen in de Zwiserse Alpen met 310 inwoners, is het de laatste stop omhoog, op weg naar de Grimselpas. In juni 2009 braken op de noordoostelijke flank grote rotsen af en sindsdien komen er jaarlijks enorme stromen puin naar beneden.
Ieder jaar nemen de modderstromen en de hoeveelheid puin toe. In drie jaar tijd is er 630.000 kubieke meter puin naar beneden gekomen. Alleen al voor het puin in de rivier zou je zo'n 50.000 vrachtwagens nodig hebben.
etenschappers stellen vast dat de oorzaak ligt bij smeltend permafrost. Dat is een ondergrondse laag van rots of stenen die permanent bevroren is. Vijf procent van de Zwitserse grond is permafrost. Die permafrost fungeert als een soort stopverf en stabiliseert steile rots- en puinhellingen in het hooggebergte. Als het smelt, gaan rotsblokken en puin in grote hoeveelheden schuiven, zoals in Guttannen dus.
Het is onmogelijk om voorspellingen te maken van veranderingen in de permafrost die te ver vooruit liggen. Ook het puin weghalen uit de vallei en de rivier is geen optie, wegens te duur en te gevaarlijk. Voor de inwoners uit het Zwiserse dorpje is er dus weinig hoop, uiteindelijk zullen ze ergens anders moeten gaan wonen. Hoeveel dorpen er op die manier zullen volgen, is nog maar de vraag.

Maar niet enkel in Zwitserland wordt de situatie van smeltende permafrost problematischer met de dag. Wereldwijd zorgt deze permafrost voor een dreigend probleem, omdat er enorme hoeveelheden kooldioxide en methaan in zitten opgeslagen. Indien de aarde tegen het huidige tempo blijft opwarmen, kan tweederde van de kooldioxide die in de permafrost zit opgeslagen, vrijkomen. Dit cruciaal punt bereiken we over vijftien tot twintig jaar, zo blijkt uit nieuwe modellen. Het mechanisme zelf was al bekend. In de Canadese staat Quebec is de grens van de permafrost al 130 kilometer naar het noorden opgeschoven, in een halve eeuw tijd.

In een gemiddeld scenario zal 29 tot 60 procent van de permafrost op aarde ontdooien. Dat zal leiden tot 190 gigaton extra kooldioxide in twee eeuwen tijd. Dit is vergelijkbaar met de helft van de hoeveelheid die sinds het begin van de industriële revolutie in de atmosfeer is terecht gekomen.
In de poolstreken zal dit zorgen voor een temperatuurstijging van 8 tot 10 graden Celsius. Dit zal niet alleen het gebied drastisch veranderen, maar ook de voorspelde temperatuurstijging van de aarde nog eens met drie graden verhogen. Het model kan nog geen berekening maken van het methaan dat eveneens in de permafrost zit opgeslagen. Het broeikaseffect van methaan is veertig keer zo sterk als dat van kooldioxide.
Bron: VWK

10/09/2012
Het smelten van de Patagonische ijsvelden, in het zuiden van Zuid-Amerika, gaat almaar sneller. Via satellietbeelden en radarmetingen gingen Amerikaanse en Chileense onderzoekers na hoe de hoogte en het volume van het Zuid-Patagonische ijsveld tussen 2000 en 2012 evolueerden
Ze stelden vast dat het ijsveld, dat heel wat gletsjers voedt, "snel volume verliest aan veel van zijn grootste gletsjers, en dat de verdunning zich in de meeste gevallen uitstrekt tot de hoogste lagen van het ijsveld".
Ook het aanpalende Noord-Patagonische ijsveld gaat achteruit.
Het tempo waarin het ijs verdwijnt, lag van 2000 tot 2012 aanzienlijk hoger dan in de laatste dertig jaar van de vorige eeuw. De laatste twaalf jaar ging er bijna 2 meter per jaar af.

Als oorzaak noemen de wetenschappers de warmere temperaturen. Daardoor smelt het ijs, en daardoor gaat het ook vaker regenen in plaats van sneeuwen op en rond de gletsjers. Met al dat water schuift het ijs makkelijker naar de oceanen.
Na Antarctica vormen de Patagonische ijsvelden de grootste ijsmassa op het zuidelijk halfrond. Maar in verhouding tot hun omvang dragen ze relatief veel bij tot de wereldwijde stijging van de zeespiegel, zegt de Amerikaan Michael Willis, die het onderzoek leidde.
Het Patagonische ijs is nu al goed voor 2 procent van die zeespiegelstijging.
Voor heel wat mensen in Zuid-Amerika zijn de gletsjers van groot belang voor hun drinkwatervoorziening.