Wat betekent biodiversiteit:
Het begrip biodiversiteit bestaat sinds de jaren tachtig, maar is pas goed ingeburgerd geraakt na de milieuconferentie in Rio de Janeiro in 1992. Het gaat om de totale verscheidenheid aan planten, dieren en micro-organismen. Van de tientallen miljoenen soorten is nog maar een fractie in kaart gebracht. Tegelijk staat deze soortenrijkdom onder enorme druk. Nog voor een soort ontdekt en beschreven is, kan die al verdwenen zijn. Uitsterven hoort echter bij de natuur. Zowat 90 procent van alles wat ooit op aarde leefde, is uitgestorven door natuurlijke oorzaken, zoals klimaatveranderingen, uitbarstingen van reuzenvulkanen of inslagen van asteroïden. Er zijn vijf van die rampmomenten geweest. Nu wordt door menselijke activiteit de vaart waarmee planten en dieren verdwijnen duizend keer zo hoog geschat dan het natuurlijk verloop.

Die veelheid aan natuur is op verschillende manieren nuttig. Denk maar aan de landbouw. Gewassen beter bestand maken tegen droogte, of koeien en varkens meer weerbaar tegen ziektes. Dat kan door kruising en veredeling met wilde rassen. Sommige planten zijn onmisbaar omdat ze nodig zijn om medicijnen te ontwikkelen. Een tropische kikker meer of minder is misschien geen ramp, behalve als nou net die kikker het medicijn tegen aids oplevert.

Er is een bepaalde hoeveelheid aan verschillende soorten nodig om een balans te behouden. Vooral het verdwijnen van sleutelsoorten kan een waterval aan reacties oproepen. Zo kan een bepaalde vlinder de bestuiver zijn van een specifieke plant. Wanneer die vlinder uitsterft, verlies je tegelijk die afhankelijke plant. Een ecosysteem kan zonder problemen enkele soorten verliezen, maar op zeker moment wordt een kritische grens bereikt en klapt het geheel ineen. De natuur is bij dat punt niet meer in staat het verlies te compenseren.

De biodiversiteit in Nederland is licht aan het verbeteren. We klimmen uit een dal. Zo wordt er door de overheid veel doelbewuster gekeken naar allerlei natuurprojecten, zoals nationale parken, Natura 2000-gebieden en instelling van de Ecologische Hoofdstructuur. Er is veel meer aandacht voor natuur vergeleken met 50 jaar geleden. Ook bij de consument. Die is zich bewust geworden van het belang van diversiteit. Ook in het veld zien we een verbetering. Zo zie je weer veel meer ooievaars en roofvogels. Er is decennialang veel tijd en geld in gestopt om de leefomstandigheden van die vogels te verbeteren, vooral door het gebruik van landbouwgif aan banden te leggen. Die inspanning werpt nu vruchten af

21/01/2010: 2010 is Internationaaljaar van de Biodiversiteit maar de zesde Grote Uitsterving gaat door. Oceanen worden simpel, bossen raken leeg. Overal gaat het slechter met de natuur. De VN-doelen voor 2010 zijn niet gehaald. Het idee is nu dat biodiversiteit goed is voor de mens. En er zijn nieuwe doelen voor 2020.

Vijfenzestig miljoen jaar geleden stortte een meteoriet op, aarde: Die roeide de dinosaurussen uit, de ammonieten, heel veel andere schelpdieren en ook veel landplanten. En nu is er de mens. Er sterven altijd wel dieren uit, maar sinds de industriële revolutie is het tempo van verdwijning zo snel toegenomen, dat veel wetenschappers de vergelijking met die enorme meteoriet trekken. De huidige tijd is de zesde grote uitstervinggolf in 3,5 miljard jaar. Dieren en planten sterven nu vijftig tot vijfhonderd keer zo snel uit als voordat de mens bestond.
De afgelopen eeuw zijn er minstens 250.000 soorten uitgestorven. Momenteel ligt het tempo nog hoger, op 3.000 tot 30.000 soorten per jaar. Overlijdensberichten zijn er niet van die organismen. Daar moeten veel insecten en andere beestjes, plantjes en schimmels bij geweest zijn die nooit iemand heeft gezien, laat staan beschreven, zo valt te berekenen. De Verenigde Naties hebben 2010, uitgeroepen tot jaar van de biodiversiteit- van de rijkdom aan levende wezens op aarde dus. De VN heeft werk te doen. Van alle 6.433 bekende amfibieën (kikkers, salamanders) is 30 procent met uitsterven bedreigd. Van de zoogdieren: 20 procent. Van de vogels: 12 procent. Op de internationale Rode Lijst van bedreigde diersoorten staan 875 soorten officieel te boek als 'uitgestorven'. Die leven hooguit nog in dierentuinen. In oktober van dit jaar komen regeringsleiders binnen de Verenigde Naties bij elkaar in Nagoya, in Japan. Dan moeten er nieuwe afspraken komen om te redden wat er nog te redden valt van de natuur op aarde. De vorige keer dat de VN dat probeerde, was in 2002, tijdens de grote duurzaamheidstop in Johannesburg. Toen spraken de deelnemers af dat ze, in 2010, de snelle achteruitgang van de biodiversiteit 'significant' zouden hebben teruggedrongen. Dat is mislukt. Dat vinden niet alleen waarnemers, maar ook de verantwoordelijke voor biodiversiteit bij de VN, de Algerijn Ahmed Djoghlaf. We hebben ons niet aan de belofte gehouden, zei Djoghlaf afgelopen maandag, in Londen bij een voorbereidende conferentie. Het doel van 2010 was gesteld zonder te bepalen hoe dat doel bereikt moest worden. Het was meer een politiek statement", zei Djoghlaf al eerder in Nature.
Honderd landen rapporteren ter voorbereiding van Nagoya hoe het met hun biodiversiteit gaat, en allemaal melden ze een voortschrijdende afname. Nederland moet zijn rapport nog inleveren binnen een maand is het klaar, denkt een woordvoerder van het ministerie . van LNV. Een eerdere VN-rapportage, de Millennium Ecosystem Assessment uit 2005, meldde dat 60 procent van de ecosystemen op aarde is verarmd. En dat is vooral in de afgelopen vijftig jaar gebeurd, door menselijk gebruik.
Wetenschappets hebben inmiddels in kaart gebracht dat veel voedselketens in de oceanen simpeler zijn geworden. We hebben de grote vissoorten opgegeten, alleen kleine zeedieren blijven over. Veel koraalriffen, ooit net zo rijk aan soorten als tropische boss en, zijn verarmd. Een kwart van de riffen staat zelfs op het punt van ecologische ineenstorting. En in de tropische regenwouden zelf, in het Amazonegebied, komen veel boomsoorten van nature maar in kleine aantallen voor. Een derde tot de helft van die zeldzame bomen is nu bedreigd.
En dat is erg, vindt de VN. Wezen natuurbeschermers voorheen vooral op de 'intrinsieke' waarde' van de natuur, nu ligt, de nadruk op ecosystem services. Het is ook slecht voor de mens. Want zonder natuur verschraalt de bodem, en neemt het aanbod van voedsel en schoon water voor de bevolking af.
De inzet van de VN-conferentie in Nagoya is daarom dat er in 2050 geen dier of plant meer uitsterft door menselijk handelen. De achteruitgang van de biodiversiteit moet dan zijn gestopt. Daarnaast moeten er tussentijdse doelen gesteld worden voor 2020. De twintig doelen voor 2020 die Djoghlaf van de Verenigde Naties in een discussiestuk voor Nagoya op een rij zette, zijn ambitieus. Geen subsidies meer voor activiteiten die de biodiversiteit schaden, zoals overbevissing. Halvering van de ontbossing. Duurzaamheid scriteria voor alle landbouw. Overbemesting stoppen. Enzovoort.
Zijn overheden zo ver te krijgen om zulke vergaande maatregelen door te voeren? Er zijn beleidsmakers en wetenschappers die 'ja' zeggen. En die wijzen vaakjuist op diezelfde ecosystem services, de nuttige toepassingen van het ecosysteem, die met het verdwijnen van natuur gevaar lopen. In 1997 schreef Stanford-hoogleraar Gretchen Daily het boek Nature's Services, en sindsdien hield de aandacht voor het onderwerp. niet op. Daily werkt met natuurorganisaties aan digitale kaarten waarop te zien is welke landschappen het meest waard zijn. Tegenstanders zien de methode als een vrijbrief om minder 'waardevolle' natuur op te offeren. Vorig jaar augustus nog merkten Spaanse ecologen in Science op dat uit de eerste kaarten van ecosystem services bleek dat natuurgebieden bestemd voor behoud van biodiversiteit, toch niet altijd de nuttigste terreinen zijn.
Bron: NRC Handelsblad.

30/01/2010: “Biodiversiteit is leven” is de slogan van de Verenigde Naties voor het Jaar van de Biodiversiteit. De VN heeft 2010 uitgeroepen tot het jaar waarin het verder uitsterven van planten en dieren een halt moet worden toegeroepen. Als er geen actie wordt ondernomen, verdwijnen in hoog tempo steeds meer planten en dieren.
In Leiden komt een centrum voor biodiversiteit. Biodiversiteit is van groot belang voor het voortbestaan van het leven op aarde. Biologen hebben tot nu toe ongeveer twee miljoen dieren, planten, zwammen en micro-organismen beschreven. Ze schatten dat het aantal op aarde vele malen groter is. Het uitsterven komt onder meer door ontbossing, drooglegging, van moerassen, overbevissing, vervuiling en klimaatverandering. Niet alleen de variatie aan soorten planten, dieren en micro-organismen neemt af, ook hun onderlinge samenhang staat onder druk. Dat verstoort het natuurlijke evenwicht.
Biologen benadrukken dat de biodiversiteit 'de brandstof is van het leven' en dat natuurlijk kapitaal in rap tempo verdwijnt. Volgens de biologen moet er snel een einde komen aan het verdwijnen van planten- en diersoorten.
In Nederland zijn volgens Vogelbescherming de laatste twintig jaar onder meer de bonte strandloper, duinpieper, klapekster en ortolaan als broedvogel verdwenen. Korhoen, velduil, kuifleeuwerik en grauwe gors staan op uitsterven. Hoogleraar vegetatiekunde Joop Schaminee zegt dat het verdwijnen van planten in Nederland wel meevalt en ziet hier en daar al herstel.